Laman

ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΙΣΤΟΡΙΑΤΗΣΕΛΛΑΔΑΣΑΠΟΤΟΝΟΒΟΛΟΣΤΗΔΡΑΧΜΗΚΑΙΑΠΟΤΗΔΡΑΧΜΗΣΤΟΕΥΡΩ

http://www.metrogreece.gr/Portals/0/images/article_thumbs_cropped/63474192673767240820120601_kl_eurw_draxmi_600_400_-1533059770.jpg

  • 1. ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣΑΠΟ ΤΟΝ ΟΒΟΛΟ ΣΤΗ ΔΡΑΧΜΗ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΗ ΔΡΑΧΜΗ ΣΤΟ ΕΥΡΩ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ (PROJECT) Α’ ΤΑΞΗΣ 8ου ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΤΡΑΣ ΤΜΗΜΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ : Ε5 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2011 – ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2012 1
  • 2. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ• ΠΡΟΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ (ΠΡΟΚΕΡΜΑΤΙΚΗ) ΕΠΟΧΗ σελ.3-6• Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣ σελ.7• ΑΡΧΑΙΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ - ΚΟΠΕΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΩΝ σελ.8-11• ΤΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΡΩΜΑΙΟΚΡΑΤΙΑΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΧΩΡΟ σελ.12• ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ σελ.13-15• ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑΣ σελ.16-19• ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ Α. ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΦΟΙΝΙΚΑ (1828 – 1832) σελ.20-22 Β. ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΔΡΑΧΜΗΣ (1833 – 2001) σελ.23-43 Γ. ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩ (2002 ΕΩΣ ???) σελ.44-52• ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ σελ.53 2
  • 3. ΠΡΟΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ (ΠΡΟΚΕΡΜΑΤΙΚΗ) ΕΠΟΧΗ • Εγκατέλειψε το νομαδικό τρόπο ζωής • Εγκαταστάθηκε σε συγκεκριμένο τόπο • Ίδρυσε μόνιμους οικισμούς • Ασχολήθηκε με τη γεωργία και την κτηνοτροφίαΟΤΑΝ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ: • Δημιούργησε τις πρώτες οργανωμένες κοινωνίες • Βρέθηκε αντιμέτωπος με το πρόβλημα της εξεύρεσης των απαραίτητων για την επιβίωσή του • Άρχισε τις συναλλαγές (πρώτη μορφή εμπορίου) 3
  • 4. ΤΡΟΠΟΙ ΚΑΙ ΜΕΣΑ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ1. Ανταλλαγή προϊόντων  ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑ (αντιπραγματισμός) ΑΝΤΙΠΡΑΓΜΑΤΙΣΜΟΥ:Π.χ. παίρνω ψάρια και δίνω λαχανικά Απαιτούσε πάντοτε εμπόρευμα χρήσιμο και ισάξιο.2. Τα βοσκήματα (ιδιαίτερα τα βόδια και τα πρόβατα)  ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΜΕΤΑΛΛΩΝ:3. Τα μέταλλα Ανθεκτικότερα, λιγότερο ογκώδη, (άργυρος, σίδηρος, χρυσός, χαλκός) διαιρούνταν σε κομμάτια μικρότερης αξίας, Ακατέργαστα ή σε διάφορα σχήματα μεταφέρονταν εύκολα και δε φθείρονταν. Η αξία τους ήταν ανάλογη με το βάρος τους και υπολογιζόταν με το ζύγισμα. 4
  • 5. ΕΛΛΑΔΙΚΟΣ ΧΩΡΟΣΑπό τη 2η χιλιετία χρησιμοποιούνται ως μέσο συναλλαγής τα χάλκινα τάλαντα, δηλαδή πλάκες μετάλλου που το σχήμα τους το πήραν από το σχήμα της τεντωμένης δοράς (δέρματος) του βοδιού Χρονολόγηση:Ύστερη Εποχή του Χαλκού, περίπου 1550 - 1300 π.X.Τόπος Εύρεσης:Ακρόπολη ΜυκηνώνΔιαστάσεις:μήκος: 0,60 μ., πλάτος: 0,34 μ., βάρος: 23,625 κιλ.Υλικό:Χαλκός 5
  • 6. Οι πραγματικοί όμως πρόδρομοι του νομίσματος είναι οι σιδερένιοι οβελοί .Στα τέλη του 8ου και στις αρχές του 7ου π.Χ. αιώνα, ο βασιλιάς του ΆργουςΦείδων καθιέρωσε τη χρήση του μετάλλου ως νομίσματος με τη μορφήοβελών. Οι οβελοί είχαν πρακτική χρήση (σούβλες ψησίματος) αλλά καινομισματική.Το πάχος κάθε οβελού ήταν τέτοιο ώστε το ανθρώπινο χέρι να κρατά έξισυγχρόνως. Από το ρήμα δράττω που σημαίνει κρατώ προέρχεται και ηδραχμή η κύρια νομισματική μονάδα των Ελλήνων που υποδιαιρείται σε έξιοβελούς (οβολούς)> λατ. Obulus = χρήματα > οβελίσκος (Θεοδοσίου Α’)Η επινόηση του νομίσματος ήταν επομένως θέμα χρόνου. Η εμπειρία τουμετάλλου στις συναλλαγές και η τυποποίησή του σε διάφορα σχήματαοδήγησαν εύκολα στο νόμισμα. Οβελοί από το Ηραίον του Άργους 6
  • 7. Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΝΟΜΙΣΜΑΤΟΣΝόμισμα: Ονομάζεται ένα μικρό μεταλλικό δισκόμορφο αντικείμενο, που έχει κοπεί, ζυγιστεί, σφραγιστεί και τίθεται σε κυκλοφορία από μια δημόσια αρχή, σύμφωνα πάντα με το νόμο (νέμω > νόμος, νομός > νόμισμα) που εγγυάται την καθορισμένη αξία του.Πρώτα νομίσματα: Κόπηκαν στο βασίλειο της Λυδίας και στην Ιωνία προς το τέλος του 7ου αιώνα π.χ. Το υλικό τους ήταν ο ήλεκτρος, κράμα χρυσού και αργύρου, που βρισκόταν στην άμμο του Πακτωλού ποταμού. Το σχήμα τους ήταν ωοειδές και στη μία πλευρά είχαν ακανόνιστα βαθουλώματα. Ιωνία χρυσό Νόμισμα, + 600 π.χ. και Ήλεκτρο 1/24ο Στατήρα Λυδία, Βασιλιάς Κροίσος 561-546 π.χ. 7
  • 8. ΑΡΧΑΙΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΚΟΠΕΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΩΝΤο παράδειγμα της Λυδίας και της Ιωνίας ακολούθησαν αμέσως και οι Έλληνες και έχουμε:• Τις «χελώνες» της Αίγινας (μετά το 570 π.Χ. ).• Τους «πήγασους» της Κορίνθου (αρχαία ονομασία: πώλοι = πουλάρια).• Τις «γλαύκες» (= κουκουβάγιες) της Αθήνας.• Τα νομίσματα των Ελληνικών αποικιών Κάτω Ιταλίας και Εύξεινου Πόντου.• Τους χρυσούς στατήρες (φιλίππεια) και τα αργυρά τετράδραχμα του Φιλίππου Β’ (βασιλιά της Μακεδονίας).• Τις χρυσές και αργυρές αλεξάνδρειες κοπές (εποχής Αλεξάνδρου Γ’).• Τα χρυσά και αργυρά νομίσματα των βασιλέων της ελληνιστικής εποχής. 8
  • 9. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ - ΣΥΜΒΟΛΙΣΜΟΣΣτα αρχαία Ελληνικά νομίσματα απεικονίζονται:• Θέματα από την αρχαία ελληνική μυθολογία.• Θέματα από την αρχαία ελληνική θρησκεία.• Θέματα από το βασίλειο των ζώων.• Θέματα από το βασίλειο των φυτών (εγχώρια προϊόντα).• Τα ονόματα των πόλεων, είτε ως λογοπαίγνιο είτε με βάση ένα χαρακτηριστικό, που ήταν και η αιτία της ονομασίας τους (νομίσματα που αποτελούν λαλούντα σύμβολα).• Πορτραίτα βασιλέων (στην ελληνιστική εποχή).Τα αρχαία ελληνικά νομίσματα με τις παραστάσεις τους αποτελούν μικροσκοπικά, υψηλής καλλιτεχνικής αξίας, έργα τέχνης. 9
  • 10. ΟΙ ΜΑΚΡΙΝΟΙ ΠΡΟΓΟΝΟΙ Μακεδονικό βασίλειο, Φίλιππος Β, αργυρόΔραχμή της Αίγινας, περ. 404 π.Χ. τετράδραχμο, 359-336 π.Χ. Αθήνα - Αργυρό τετράδραχμο Κόρινθος - Αργυρός στατήρας 405-307 π.Χ. 449-413 π.Χ. 10
  • 11. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ Ζώα και Φυτά - Λαλούντα Σύμβολα Το Μεταπόντιο στην Κάτω Ιταλία, με μεγάλη παραγωγή δημητριακών, απεικόνισε επάνω στο νόμισμά του ένα στάχυ.Η Εύβοια, γνωστή για τα βοοειδή της, όπως δηλώνει και το όνομα της(Εύβοια = ευ+βους), απεικόνισε στα νομίσματά της μία αγελάδα. Η Ρόδος βάζει επάνω στο νόμισμά της ένα ρόδο. Ο Σελινούς στη Σικελία απεικονίζει ένα σέλινο. 11
  • 12. ΤΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΡΩΜΑΙΟΚΡΑΤΙΑΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΧΩΡΟ • 146 π.Χ. : Υποταγή των ελληνικών πόλεων στους Ρωμαίους. • Οι Έλληνες διατηρούν το δικαίωμα να κόβουν δικά τους νομίσματα (κυρίως χάλκινα) για τις καθημερινές τους ανάγκες (χάλκινη δραχμή, μισός οβολός – χαλκούς, κόλλυβος). • Τα παραπάνω νομίσματα είναι ευτελούς αξίας αλλά πολύτιμα για τη μελέτη της αρχαίας ελληνικής αρχιτεκτονικής, γλυπτικής και μυθολογίας. • Στη ζωή των Ελλήνων μπαίνουν και τα ρωμαϊκά νομίσματα για τις επίσημες συναλλαγές τους (χρυσοί aurei και αργυρά δηνάρια).Ρώμη, Δομιτιανός–Αργυρό δηνάριο 92 μ.Χ. Μακεδονία, Αμφίπολη. Κάτω από Ρωμαϊκή κυριαρχία. 158-149 π.Χ. 12
  • 13. ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ• 330 μ.Χ. : Ο Μέγας Κων/νος μεταφέρει την πρωτεύουσα του ρωμαϊκού κράτους στα παράλια του Βοσπόρου, θεμελιώνει την Κων/πολη και αρχίζει η περίοδος της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας με σημαντική νομισματοκοπία.• Κοπή χρυσών νομισμάτων: Σόλιδος (solidus = σταθερός).: ονομάστηκε «δολάριο» του μεσαίωνα, κυριάρχησε για 800 χρόνια στις αγορές της εποχής εκείνης (υποδιαιρέσεις του: το σημίσιο και το τρημίσιο). Τεταρτηρό . Υπέρπυρο (κοιλόκυρτο) Κοπή αργυρών νομισμάτων: Σιλίκουα και μιλιαρήσιο. Βασιλικά, τραχέα, εξάγραμμο. Σταυράτα (από το σταυρό που είχαν στην επιγραφή τους), ημισταυράτα, τα όγδοα (δουκατότουλα ή δουκατέλα ή άσπρα), τα τορνίκια και το φολλάρο. 13
  • 14. ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ • Κοπή χάλκινων νομισμάτων:  Φόλλις και νούμια.  Τεταρτηρά και Τραχέα Βασίλειος Β ο βουλγαροκτόνος, φόλλις, 976-1025 μ.Χ.Ιουστινιανός Α, χρυσός σόλιδος, 527-565 μ.Χ. Κωνσταντίνος Δ, χρυσό τρημίσιον, 668-685 μ.Χ.Heraclius, αργυρή μισή σιλίκουα, 610-641 μ.Χ. 14
  • 15. ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΝΟΜΙΣΜΑΤΩΝ Προτομή αυτοκράτορα (Κωσταντινάτα, Μιχαηλάτα, Μανουηλάτα κ.α.). Ο Σταυρός. Οι μορφές του Χριστού, της Παναγίας και διαφόρων Αγίων (Θεοτόκια, Αγιογεωργάτα, Αγιοδημητράτα κ.α.). Στέψη αυτοκράτορα από τον Χριστό. Ο αυτοκράτορας γονατιστός μπροστά στο Θεό ή η Παναγία να προσεύχονται για την σωτηρία της Πόλης. Ο αυτοκράτορας φτερωτός ή έφιππος. Το οικόσημο των Παλαιολόγων. Ο δικέφαλος αετός (συμβόλιζε την κυριαρχία του Βυζαντίου στην Ευρώπη και την Ασία). Ο κρίνος ο Φράγκικος.Τα Βυζαντινά νομίσματα με τις παραστάσεις τους αποτελούν πιστούς μάρτυρες της μακρόχρονης ιστορίας του μεσαιωνικού ελληνικού κόσμου. 15
  • 16. ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑΣ• 1453 μ.Χ.: Άλωση Κων/πολης από Τούρκους.• Διακοπή κυκλοφορίας του υπέρπυρου.• Κοπές ελληνικών νομισμάτων: Περιορισμένες τοπικές εκδόσεις των ελληνικών κοινοτήτων. Περιορισμένες εκδόσεις της εκκλησίας (εκκλησιαστική απόδειξη αγοράς κεριών): φώλος ή φώλα – «κέρματα» ελάχιστης αξίας.• Κοπές νομισμάτων οθωμανικής διοίκησης: Χρυσά φλουριά (φλωριά) ή αλτίν και λίρες Ασημένια άσπρα Ασημένιοι παράδες Ασημένια γρόσια (πιάστρα) Ασημένιες ζολότες Χάλκινα μαγκούρια 16
  • 17. ΦΩΛΟΣ Η ΦΩΛΑΟ άτυπος θεσμός της εκκλησιαστικής φώλας είχε παράδοση αιώνων και ήταν γνωστόςστους Τούρκους ως μια αρχαία εκκλησιαστική παράδοση των ραγιάδων. Είναι πιθανό ναπροϋπήρχε ενδοεκκλησιαστικό νόμισμα με την ίδια ονομασία κατά τα Βυζαντινά χρόνια πουαργότερα ονομάστηκε φώλα και μάρκα. Πιθανόν η εισαγωγή του φώλου να έγινε στατελευταία χρόνια πριν την πτώση του Βυζαντίου όταν παρουσιάστηκε έντονη έλλειψημικρής αξίας νομισμάτων ή στα πρώτα χρόνια της Οθωμανικής κατάκτησης πιθανόν για ναμη κυκλοφορεί αλλόθρησκο χρήμα στις εκκλησίες. Σε περιόδους έλλειψης νομίσματοςδημιουργήθηκαν δυσκολίες στα εκκλησιαστικά ταμεία από το γεγονός ότι οι χριστιανοί ήτανπολύ δεμένοι με την εκκλησία τους και βρίσκονταν σε δύσκολη θέση όταν δεν είχαν τααπαραίτητα ψιλά για να αγοράσουν κεριά τις Κυριακές και τις εορτές καθώς και ναπροσφέρουν τον οβολό τους στο παγκάρι και τους δίσκους της ενορίας. Έτσι φαίνεται πωςκαθιερώθηκε ευρύτερα η έκδοση μικρών εκκλησιαστικών αποδείξεων ή για μεγαλύτερηασφάλεια και ευκολία μεταλλικών δίσκων που αντιπροσώπευαν την αξία ενός ή δύο κεριών.Με αυτό τον απλό τρόπο ο κάθε χριστιανός μπορούσε να ανταλλάξει ένα μεγαλύτερης αξίαςνόμισμα με πολλές αποδείξεις κεριών αγοράζοντας προκαταβολικά τα κεριά που έκανεχρήση για ένα χρονικό διάστημα. Έτσι χωρίς στην ουσία η εκκλησία να το επιδιώκει αυτές οιαποδείξεις κεριών έγιναν ένα είδος εκκλησιαστικού νομίσματος που άρχισε να καλύπτει καιεξωεκκλησιαστικές μικρές ανάγκες αφού είχε αντίκρισμα σε ένα πραγματικό αγαθό, το κερί,που με τη σειρά του είχε μια δεδομένη αξία. 17
  • 18. Τα Τουρκικά νομίσματα είτε χρυσά είτε αργυρά ήταν ανεικονικά , επειδή το κοράνι απαγορεύει την απεικόνιση παραστάσεων ζώων ή ανθρώπων , έτσι οι διάφοροι τύποι τους φέρουν ρητά από το κοράνι καθώς και το όνομα του σουλτάνου και την χρονολογία κοπής του νομίσματος. Αργυρή Ζολότα αξίας 30 παράδων του Mustafa III - 1171-78. Χρυσή λίρα αξίας 100 γροσιών, του Abdul Hamid II - 1293-1327 Ασημένιος παράς που υποδιαιρούνταν σε 3Αλτίν χρυσό νόμισμα του Ασημένιο γρόσι αξίας 40 παράδων ακτσέ τουΜουσταφά Γ (1757-1774). του Μουσταφά Γ (1757-1774). Μουσταφά Γ (1757-1774). 18
  • 19. • Κυκλοφορία ευρωπαϊκών νομισμάτων: Αυστριακά τάληρα Μαρίας Θηρεσίας. (εικόνα κάτω αριστερά) Ισπανικά κολονάτα ή δίστηλα. (εικόνα επάνω δεξιά) Βενετσιάνικα δουκάτα, τσεκίνια, λίρες, σκούδα, ρεάλια. Ισπανικές πιστόλες.• Οι Έλληνες έμποροι απέφευγαν να συναλλάσσονται με γρόσια (λόγω συνεχών υποτιμήσεων) και προτιμούσαν τα ευρωπαϊκά νομίσματα κυρίως το ισπανικό κολονάτο ή το αυστριακό τάληρο της Μαρίας Θηρεσίας, από το οποίο προέκυψε το γλωσσικό δάνειο «τάληρο» και αργότερα το «πεντάδραχμο», πολλαπλάσιο της δραχμής, επικράτησε να το λέμε τάληρο. Γνωστές οι φράσεις: «τρία τάληρα η γραβάτα», «τα τάληρα στην τσέπη…..» κ.α. Δουκάτο Βενετσιάνικο Χρυσό 19
  • 20. ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ Α. ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΦΟΙΝΙΚΑ (1828 – 1832) Ιούλιος 1829: Δ’ Εθνική συνέλευση στο Άργος – Ο Καποδίστριας κατέθεσε σχέδιο για τον αργυρό «Φοίνικα». Ιούλιος 1829: Κόπηκαν οι πρώτοι αργυροί φοίνικες στην Αίγινα, στο σπίτι – νομισματοκοπείο του κυβερνήτη. Οι αργυροί φοίνικες υποδιαιρούνταν σε 100 λεπτά (υποδιαιρ.χάλκινες) Ιούνιος 1831: Κυκλοφόρησαν φοίνικες και σε χαρτονόμισμα. Αποτυχία φοίνικα (Οι Έλληνες τον είδαν περισσότερο σαν αναμνηστικό ή φυλαχτό και λιγότερο σαν νόμισμα, έτσι εξαφανίστηκε από την αγορά). Ιωάννης Καποδίστριας Πρώτος Κυβερνήτης της Ελλάδας (1776 – 1831) 20
  • 21. Ο φοίνικας ήταν ιερό πτηνό των Αιγυπτίων. Κατά την παράδοση, όταν προαισθανόταν τοτέλος του, κατασκεύαζε μία φωλιά από αρωματικά φύλλα και ξύλα και καιγόταν μέσα σαυτήν. Από την τέφρα του όμως γεννιόταν ένας νέος φοίνικας. Ο μύθος ερμηνεύτηκε ωςσυμβολισμός της αθανασίας της ψυχής και της αναγέννησης της ζωής και για το λόγο αυτόο φοίνικας χρησιμοποιήθηκε ως σύμβολο του Χριστιανισμού και ως έμβλημα της ΦιλικήςΕταιρείας, για να υποδηλώσει την αναγέννηση του Έθνους.Για τον ίδιο αυτό συμβολισμόκαι ο Καποδίστριας έκοψε τους φοίνικες. Ενάμιση περίπου αιώνα μετά, το 1967, ηδικτατορική κυβέρνηση της 21ης Απριλίου, με το ίδιο σκεπτικό, αποτύπωσε το φοίνικα σταελληνικά νομίσματα. Η σφραγίδα του νομισματοκοπείου Το μυθικό πουλί Φοίνικας 21
  • 22. Η πρέσα που κόπηκαντα πρώτα νομίσματα Η πρέσα που τυπώθηκαν τα πρώτα χαρτ/ματα 22
  • 23. Β. ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΔΡΑΧΜΗΣ (1833 – 2001)• Λονδίνο, Μάιος 1832: Εκλογή από τις προστάτιδες Δυνάμεις του πρίγκιπα της Βαυαρίας Όθωνα σαν βασιλιά της Ελλάδας.• 8 Φεβρουαρίου 1833: Η δραχμή ορίζεται σαν το νέο νόμισμα του Ελληνικού κράτους – αντικαθιστά το φοίνικα – υποδιαιρείται σε 100 λεπτά.• Οι πρώτες δραχμές κόπηκαν στη Βαυαρία (Μόναχο) το 1833.• Ο πατέρας του Όθωνα, βασιλιάς Λουδοβίκος της Βαυαρίας, θερμός φιλέλληνας και αρχαιολάτρης, πρέπει να ήταν εκείνος που εισηγήθηκε να πάρει το νέο νόμισμα το όνομα της αρχαίας δραχμής.• Η δραχμή γεννήθηκε για να σηματοδοτήσει από τη δική της πλευρά ως εθνικό νόμισμα την πορεία του ελληνικού κράτους σε δύο αιώνες, το 19ο και τον 20ό, γεμάτους πολέμους και ανταγωνισμούς, ανακαλύψεις και επιστημονικά επιτεύγματα, καταπληκτική βιομηχανική και τεχνολογική έπειτα ανάπτυξη, αλλά και οικονομικές κρίσεις και διεκδικήσεις δικαιωμάτων. 23
  • 24. Χρυσό νόμισμα των 20 δρχ. που κόπηκε το 1833. Αποτέλεσε τη «χρυσή λίρα»Η πρώτη δραχμή στην ιστορία του της εποχής εκείνης παίρνοντας τηνΝεοελληνικού κράτους (1832) ονομασία «Οθώνειο» Ο Όθων Α σε νεαρή ηλικία 24
  • 25. ΣΤΑΘΜΟΙ ΣΤΗΝ ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΔΡΑΧΜΗΣ• 30 Μαρτίου 1841: Ιδρύεται η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος και αναλαμβάνει την έκδοση χαρτονομισμάτων (25, 50, 100 και 500 δραχμών).• Απρίλιος 1867: Η Ελλάδα υπογράφει τη συμφωνία της Λατινικής Νομισματικής Ένωσης (Λ.Ν.Ε.), αποδεχόμενη την αρχή του διμεταλλισμού και την ταύτιση της χρυσής δραχμής με το χρυσό Γαλλικό φράγκο, από όπου προέκυψε το γλωσσικό δάνειο «φράγκο» που έφτασε να αντικαταστήσει σημασιολογικά τη δραχμή. Γνωστές οι παρακάτω φράσεις: «δεν έχω φράγκο», «είμαι άφραγκος», «φραγκοφονιάς» κ.α.• Τα δημόσια χρέη, η πτώχευση του Ελληνικού κράτους, οι πόλεμοι και οι συνεχείς αλλαγές κυβερνήσεων καθυστέρησαν τη συμμετοχή της δραχμής στη Λ.Ν.Ε.,η οποία τελικά πραγματοποιήθηκε το Μάρτιο του 1910. 25
  • 26. Ονομαστική Αξία 5 δραχμαί Ονομαστική Αξία 20 δραχμαίΗμερομηνία 1876 Ημερομηνία 1876 Η σύνθεση του μετάλλου τους είναι 90% χρυσός και 10% χαλκός. Xαρτονόμισμα εκατό δραμών της Eθνικής Tραπέζης της Eλλάδος. H εκτύπωσή του έγινε στη Nέα Yόρκη. 26
  • 27. • 1917: Η είσοδος της Ελλάδας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο οδηγεί τη δραχμή σε νέες περιπέτειες , η οποία μετά το Γαλλικό φράγκο αναζητά καταφύγιο στη σύνδεση πρώτα με την Αγγλική λίρα και μετά με το δολάριο.• 1922: Οι δαπάνες του πολέμου στη Μικρά Ασία οδηγούν σε συνεχή έκδοση χρήματος και όλο υψηλότερο πληθωρισμό. Μπροστά στην απειλή της οικονομικής κατάρρευσης, ο τότε υπουργός Οικονομικών Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης κατέφυγε σε αναγκαστικό εσωτερικό δανεισμό. Έκοψε όλα τα χαρτονομίσματα στη μέση και έθεσε το δεξιό τους τμήμα στην κυκλοφορία στη μισή αξία από την αναγραφόμενη (π.χ. το χαρτονόμισμα των 25 δραχμών είχε ανταλλακτική αξία 12,5 δραχμών), ενώ το αριστερό τους τμήμα ανταλλάχθηκε με ομολογίες του δημοσίου. Έτσι όλοι οι Έλληνες δανειοδότησαν υποχρεωτικά το κράτος με τα μισά τους χρήματα.• 24 Ιουλίου 1923: Συνθήκη της Λωζάννης, νομισματική κρίση και έντονες υποτιμητικές πιέσεις στη δραχμή.• 25 Μαρτίου 1924: Ανακήρυξη της Πρώτης Δημοκρατίας του Ελληνικού Κράτους.• 1928: Αρχίζει να λειτουργεί η Τράπεζα της Ελλάδας. 27
  • 28. Διχοτόμηση του νομίσματος (1922)Ελληνική Δημοκρατία Α : Νομίσματα της περιόδου 1924 - 1935 28
  • 29. • 1935: Κόβονται τα χρυσά 20δραχμα και 100δραχμα του Γεωργίου Β’.• 1939: Το πιο περιπετειώδες χαρτονόμισμα της ελληνικής νομισματικής ιστορίας τυπώθηκε το 1939 στην Αγγλία ως κατοστάρικο, όμως τέθηκε στην κυκλοφορία το 1941 ως χιλιάρικο. Τα σημεία όπου αναφερόταν η αξία του αριθμητικώς και ολογράφως, επισημάνθηκαν με σκούρο σχέδιο ώστε να μη διακρίνονται εμφανώς, ενώ παράλληλα τυπώθηκε το «Δραχμαί 1000» πάνω στο υδατογράφημα. Οι περιπέτειές του όμως δεν σταματούν εδώ. Μετά την κατάρρευση του μετώπου το 1941, το πλοίο που μετέφερε τα αποθέματα της Τράπεζας της Ελλάδος στην Κρήτη, βομβαρδίστηκε από τους Γερμανούς στη Μονεμβασιά και πολλά σακιά με κατοστάρικα χωρίς επισήμανση βρέθηκαν στη θάλασσα. Οι χωρικοί τα μάζεψαν και τα περισσότερα απ αυτά επισημάνθηκαν από παραχαράκτες και κυκλοφόρησαν παράνομα στην αγορά μαζί με τα άλλα χιλιάρικα. Τα πλαστά ήταν τόσα πολλά, που ακόμα και σήμερα τα βρίσκει κανείς εύκολα στα παλαιοπωλεία. 29
  • 30. Eκατοντάδραχμο από αυτά που αρπάχθηκαν στηMονεμβασία και δεν κυκλοφόρησαν ποτέ. Eνα από τα πλαστά χιλιάρικα. Eίναι εμφανής η προσπάθεια αλλαγής της σειράς από I-065 σε Ξ-015. 30
  • 31. • 1941 – 1944: Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, Κατοχή, απόσυρση της δραχμής από την κυκλοφορία, νομισματική μονάδα από κάθε δύναμη Κατοχής - μάρκο Κατοχής, μεσογειακή δραχμή, λέβα - διάσωση του αποθέματος χρυσού της χώρας στο εξωτερικό, η δραχμή και πάλι μέσο πληρωμής, επιτροπή στην Τράπεζα της Ελλάδος για τη νομισματική και συναλλαγματική πολιτική, απομύζηση της παραγωγής από τις κατοχικές δυνάμεις, πείνα και θάνατος, διαρκής αύξηση της κυκλοφορίας του χρήματος, υπερπληθωρισμός, πλήρης απαξίωση της δραχμής, οι χρυσές λίρες στο προσκήνιο, χρυσοφιλία, χαρτονόμισμα με μηδενικά τρισεκατομμυρίων.• 1946 – 1949: Εμφύλιος, αλλεπάλληλες προσπάθειες για οικονομική σταθεροποίηση, σύσταση και λειτουργία της Νομισματικής Επιτροπής, οι ΗΠΑ στη θέση επιρροής της Βρετανίας στην Ελλάδα, αμερικανική βοήθεια και σχέδιο Μάρσαλ. 31
  • 32. Kερματικά γραμμάτια της πρώτηςKατοχικής περιόδου, των δέκα καιτων πέντε δραμών της «EλληνικήςΠολιτείας». Xαρτονόμισμα των 5000 της Tράπεζας Eλλάδος της περιόδου της Kατοχής 1942 και 1943. 32
  • 33. O γερμανικός στρατός θέτει υποχρεωτικά σεκυκλοφορία, το 1941, τα δικά του νομίσματαμετά την κατάληψη της χώρας.Aξίζει να σημειωθεί ότι η κυκλοφορίααυτών των νομισμάτων απαγορευόταν στηνίδια τη Γερμανία. Στη φωτογραφία νόμισματων 50 μάρκων.Oπισθογραφημένη επιταγή ιταλικώντραπεζών που χρησιμοποιήθηκε σταΔωδεκάνησα από τις ιταλικές αρχές το 1944αντί χαρτονομισμάτων. 33
  • 34. Eνα εντυπωσιακό «χαρτονόμισμα» της Kατοχικής περιόδου, είναι το ομόλογο της ΠEEA καιη αξία του δεν είναι σε δραχμές αλλά σε οκάδες σταριού. Tα ομόλογα αυτά κυκλοφόρησαν στις5 Iουνίου 1944 και επρόκειτο να «εξοφληθούν το αργότερο έξι μήνες από τη μέρα τηςαπελευθέρωσης της χώρας». Xαρτονόμισμα της μιας λίρας από εκείνες που χρησιμοποιούσε ο βρετανικός στρατός όταν έφθασε στην Eλλάδα το 1944. 34
  • 35. Πληθωριστικά δραχμικά χαρτονομίσματα του 1944 . 35
  • 36. • 1953: Υποτίμηση κατά 50% της δραχμής έναντι του δολαρίου και σύνδεσή της μετο διεθνές νομισματικό σύστημα του Μπρέτον Γουντς.• 1954: Νέα δραχμή με τρία μηδενικά λιγότερα από την παλαιά - 1 νέα προς 1.000παλαιές, 30 νέες δραχμές το 1 δολάριο. Αφετηρία νομισματικής σταθερότητας καιχαμηλού πληθωρισμού για μια εικοσαετία, αλλά με έντονη τη χρυσοφιλία γιαμεγάλο διάστημα ως επενδυτικό και αποταμιευτικό καταφύγιο. Κόβονται τα πρώτανομίσματα του Παύλου - των πέντε, δέκα και είκοσι λεπτών από αλουμίνιο, τωνπενήντα λεπτών και της μίας, δύο και πέντε δραχμών από χαλκό και νικέλιο.• 1960 – 1966: Κόβεται αργυρό εικοσάδραχμο. Ενα χρόνο πριν έχει κοπεί και τοπρώτο δεκάδραχμο από νικέλιο. Το 1963 θα κοπεί αργυρό τριαντάδραχμο,αναμνηστικό για τα εκατό χρόνια της δυναστείας. Το 1964 τα πρώτα νομίσματα τουΚωνσταντίνου Β.• 1967 – 1973: Δικτατορία από το 1967, άνοδος του πληθωρισμού. Οι ΗΠΑανακοινώνουν την παύση της μετατρεψιμότητας του δολαρίου σε χρυσό.Υποτίμηση του δολαρίου κατά 8%. Η δραχμή διατηρείται στην ισοτιμία της με τοαμερικανικό νόμισμα και υποτιμάται έναντι των άλλων νομισμάτων. Νέεςπληθωριστικές πιέσεις λόγω του εισαγόμενου πληθωρισμού. 36
  • 37. 37
  • 38. • 1974: Επάνοδος της Δημοκρατίας στην Ελλάδα, επιστροφή του ΚωνσταντίνουΚαραμανλή, «Αττίλας» στην Κύπρο, αναλήψεις καταθέσεων και πρόβλημαρευστότητας στις τράπεζες, αποσόβηση της κρίσης.• 1975: Οριστική αποσύνδεση της δραχμής από το δολάριο. Καθορισμός τηςσυναλλαγματικής ισοτιμίας της από την Τράπεζα της Ελλάδος με βάση την αξίαενός «καλαθιού» νομισμάτων.• 1976: Κόβεται νέα σειρά νομισμάτων στο νομισματοκοπείο της Αθήνας. Το1978 θα κοπεί αργυρό εκατόδραχμο για τα πενήντα χρόνια της Τράπεζας τηςΕλλάδος.• 1979: Αρχίζει να λειτουργεί το Ευρωπαϊκό Νομισματικό Σύστημα. Ενώεφαρμόζονται μέτρα για τον περιορισμό της ρευστότητας, υπογράφεται ησυμφωνία για την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ. Στο τέλος του χρόνου μέτρα καιγια τον περιορισμό των εισαγωγών. Το 1980 θα κοπούν αργυρό πεντακοσάρικοκαι χρυσό δεκαχίλιαρο για την είσοδο της χώρας στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες.Θα κοπεί, επίσης, το πρώτο πενηντόδραχμο από χαλκό και νικέλιο. 38
  • 39. 39
  • 40. • 1981: Ενταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ, ενώ από τον προηγούμενο χρόνο ηοικονομία έχει μπει σε περίοδο στασιμοπληθωρισμού και ύφεσης.• 1983: Υποτίμηση της δραχμής κατά 16% έναντι του δολαρίου και 15% έναντιτης ευρωπαϊκής λογιστικής μονάδας.• 1985: Νέα υποτίμηση της δραχμής κατά 15%, σταθεροποιητικό πρόγραμμαλιτότητας, μεγάλες αντιδράσεις των εργαζομένων.• 1990: Κόβεται το πρώτο εκατόδραχμο από χαλκό και νικέλιο.• 1991: Συνθήκη του Μάαστριχτ για την Ευρωπαϊκή Ενωση.• 1993: Αρχίζει να εφαρμόζεται η ενιαία αγορά, η ΕΟΚ ονομάζεται πλέονΕυρωπαϊκή Ενωση.• 1995: Μονοψήφιος πληθωρισμός για πρώτη φορά ύστερα από είκοσι δύοχρόνια. 40
  • 41. 41
  • 42. • 1998: Υποτίμηση της δραχμής, αλλά με παράλληλη ένταξή της στοΜηχανισμό Συναλλαγματικών Ισοτιμιών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Συνέχειατης προσπάθειας για την είσοδο και της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ με τηνένταξη στο Μηχανισμό Συναλλαγματικών Ισοτιμιών - 2, που έχειαντικαταστήσει τον προηγούμενο, καθώς είναι έτοιμη από την επόμενημέρα να λειτουργήσει η ΟΝΕ των «11».• 1999: Εναρξη της τρίτης και τελευταίας φάσης της Οικονομικής καιΝομισματικής Ενωσης. Εντεκα χώρες στη ζώνη του ευρώ.• 2000: Το Συμβούλιο Κορυφής στη Λισαβόνα αποφασίζει την ένταξη τηςΕλλάδας στη ζώνη του ευρώ. Η δραχμή ετοιμάζεται να αποχωρήσει από τοπροσκήνιο της ιστορίας.• 2001: Αρχίζει η διπλή αναγραφή τιμών σε δραχμές και ευρώ.• 2002: Η δραχμή αντικαθίσταται από το ευρώ. 42
  • 43. 43
  • 44. Γ. ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩ (2002 ΕΩΣ ???)• Νοέμβριος 1993: Υπογραφή της συνθήκης του Μάαστριχτ (στην ομώνυμη Ολλανδική πόλη): Η Ευρωπαϊκή οικονομική κοινότητα μετονομάζεται σε «Ευρωπαϊκή Ένωση». Αντικατάσταση των εθνικών νομισμάτων των κρατών – μελών της Ένωσης με κοινό Ευρωπαϊκό νόμισμα, το ΕΥΡΩ (από τον Ιανουάριο του 2002).• Τον Μάιο του 1998, το συμβούλιο της Ευρωπαικής Ένωσης, συνερχόμενο σε επίπεδο αρχηγών κρατών ή κυβερνήσεων, επιβεβαίωσε ότι 11 από τα 15 κράτη μέλη της Ε.Ε την εποχή εκείνη- το Βέλγιο, η Γερμανία, η Ιρλανδία, η Ισπανία, η Γαλλία, η Ιταλία, το Λουξεμβούργο, οι Κάτω χώρες, η Αυστρία, η Πορτογαλία, και η Φιλανδία- πληρούσαν τα κριτήρια για την υιοθέτηση του ενιαίου νομίσματος. Την 1η Ιανουαρίου 2001 εισήλθε στην ζώνη του ευρώ και η Ελλάδα. Τον Ιανουάριο του 2007 η Σλοβενία έγινε το δέκατο τρίτο μέλος της ζώνης του ευρώ. Ακολούθησαν η Κύπρος και η Μάλτα την 1η Ιανουαρίου 2008, η Σλοβακία την 1η Ιανουαρίου 2009 και η Εσθονία την 1η Ιανουαρίου 2011. 44
  • 45. ΕΥΡΩΖΩΝΗ• Ευρωζώνη, ονομάζεται μια ομάδα 17 μέχρι σήμερα χωρών, οι οποίες έχουν οικειοθελώς καταργήσει το εθνικό τους νόμισμα και το έχουν αντικαταστήσει με το ευρώ. Η δημιουργία της Ευρωζώνης θεωρείται σημαντικό βήμα για την δημιουργία της Κοινής Ευρωπακής Αγοράς, καθώς πάνω από 300 εκατομμύρια πολίτες χρησιμοποιούν το ίδιο νόμισμα. Η Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα είναι υπεύθυνη για την νομισματική πολιτική στην Ευρωζώνη. 45
  • 46.  Η πρώτη μετάβαση του ευρώ σε φυσική μορφή ολοκληρώθηκε την 1ηΙανουαρίου 2002 με την εισαγωγή των τραπεζογραμματίων και των κερμάτωνευρώ. Το ευρώ κυκλοφορεί με 8 διαφορετικά κέρματα. Τα κέρματα έχουν τη μιαόψη κοινή για όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την άλλη όψη εθνική,στην οποία κάθε χώρα έχει τοποθετήσει τα δικά της σύμβολα ή εικόνες.Ο σχεδιασμός της κοινής όψης έγινε από το Βέλγο Luc Luycx. Στην κοινή όψηυπάρχουν τα εξής χαρακτηριστικά :Τα 12 αστέρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης.Ένας αριθμός που δηλώνει την αξία του κέρματος. χάρτης της Ε.Ε. που δείχνει ότι το κέρμα είναι της Ε.Ε. Ο λέξη EURO ή EURO CENT ,ανάλογα με την αξία του κέρματος. ΗΟ σχεδιασμός της Ελληνικής όψης έγινε από τον Γεώργιο Σταματόπουλο. ΣτηνΕλληνική όψη υπάρχουν τα εξής χαρακτηριστικά :  12 αστέρια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα Ένας αριθμός που δηλώνει την αξία του κέρματος.  Ελληνικό σύμβολο ή εικόνα που δείχνει ότι το κέρμα είναι Ελληνικό. Ένα  λέξη ΕΥΡΩ ή ΛΕΠΤΑ, ανάλογα με την αξία του κέρματος . Η 46
  • 47. Τα σύμβολα ή εικόνες της Ελληνικής όψης των νομισμάτων του Ευρώ είναιτα εξής :•Στο κέρμα του 1 λεπτού απεικονίζεται μια τριήρης .•Στο κέρμα των 2 λεπτών απεικονίζεται ο δρόμωνας ή κορβέτα .•Στο κέρμα των 5 λεπτών απεικονίζεται ένα δεξαμενόπλοιο .•Στο κέρμα των 10 λεπτών απεικονίζεται ο Ρήγας Φεραίος .•Στο κέρμα των 20 λεπτών απεικονίζεται ο Ιωάννης Καποδίστριας .•Στο κέρμα των 50 λεπτών απεικονίζεται ο Ελευθέριος Βενιζέλος.•Στο κέρμα του 1 ευρώ απεικονίζεται η Γλαύκα .•Στο κέρμα των 2 ευρώ απεικονίζεται η αρπαγή της Ευρώπης από τον Δία. 47
  • 48. • Τα τραπεζογραμμάτια εκδίδονται σε 7 ονομαστικές αξίες (5, 10, 20, 50, 100, 200 και 500 ευρώ). Αντίθετα από τα κέρματα που έχουν μια κοινή και μία εθνική όψη, τα τραπεζογραμμάτια έχουν και τις δύο όψεις κοινές. Τα σχέδιά τους είναι έργο του αυστριακού Ρόμπερτ Καλίνα και έχουν θέμα επτά διαφορετικές εποχές και αρχιτεκτονικούς ρυθμούς της Ευρώπης. Στην μπροστινή όψη απεικονίζονται παράθυρα και πύλες ως σύμβολο της ευρύτητας του πνεύματος και της συνεργασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην πίσω όψη γέφυρες ως σύμβολο της επικοινωνίας μεταξύ των λαών της Ευρώπης και μεταξύ της Ευρώπης και του υπόλοιπου κόσμου. Στην πίσω όψη απεικονίζεται επίσης ο χάρτης της Ευρώπης. Και στις δύο όψεις του χαρτονομίσματος αναγράφεται η αριθμητική του αξία και η λέξη ευρώ στο λατινικό και ελληνικό αλφάβητο (EURO και ΕΥΡΩ). Στην μπροστινή όψη υπάρχει η σημαία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τα αρχικά της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. 48
  • 49. • Στο τραπεζογραμμάτιο των πέντε (5) ευρώ απεικονίζεται ο κλασικός ρυθμός.• Στο τραπεζογραμμάτιο των δέκα (10)ευρώ απεικονίζεται ο ρομανικός ρυθμός.• Στο τραπεζογραμμάτιο των είκοσι(20)ευρώ απεικονίζεται ο γοτθικός ρυθμός.• Στο τραπεζογραμμάτιο των πενήντα(50)ευρώ απεικονίζεται ο αναγεννησιακός ρυθμός.• Στο τραπεζογραμμάτιο των εκατο (100)ευρώ απεικονίζεται ο ρυθμός μπαρόκ.• Στο τραπεζογραμμάτιο των διακοσίων (200)ευρώ απεικονίζεται η εποχή του σιδήρου και του γυαλιού.• Στο τραπεζογραμμάτιο των πεντακοσίων (500) ευρώ απεικονίζεται η μοντέρνα αρχιτεκτονική του 20ου αιώνα. 49
  • 50. 50
  • 51. ΤΟ ΣΥΜΒΟΛΟ ΤΟΥ ΕΥΡΩΤο σύμβολο που επελέγη για το νέο νόμισμα (€) είναι εμπνευσμένο απότο ελληνικό γράμμα "έψιλον", που είναι το αρχικό γράμμα της λέξηςΕυρώπη (αρχαίο ελληνικό όνομα που απαντάται στην ελληνικήμυθολογία). Οι δύο παράλληλες γραμμές συμβολίζουν τη σταθερότητατου ευρώ. Η επίσημη συντομογραφία για το νέο νόμισμα, που έχεικατοχυρωθεί και στο Διεθνή Οργανισμό Τυποποίησης (ISO), είναι EUR καιμπορεί να χρησιμοποιείται σε χρηματοοικονομικές, εμπορικές καιεπιχειρηματικές δραστηριότητες. 51
  • 52. ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΣΗΜΑΙΑ• H Σημαία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή σημαία της Ευρώπης, όπως αποκαλείται σήμερα από τους περισσότερους, είναι μια μπλε σημαία επί της οποίας φέρονται δώδεκα χρυσοί αστέρες σε κυκλική διάταξη. Καθιερώθηκε στις 21 Απριλίου 1986.• Ο συμβολισμός των δώδεκα αστέρων βασίζεται στις λεγόμενες πολιτιστικές και θρησκευτικές ρίζες των Χωρών της Ευρώπης.• Έτσι ο αριθμός των αστεριών της ευρωπαϊκής σημαίας παραμένει και θα παραμένει ο ίδιος, όσες χώρες και να προστεθούν στην ΕΕ.• Ο κύκλος των χρυσών αστεριών εκφράζει την αλληλεγγύη και την αρμονία μεταξύ των κρατών της Ευρώπης. 52

Share

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Παρακαλούμε τους φίλους αναγνώστες:

ΟΧΙ SPAM,
ΟΧΙ GREEKLISH,
ΟΧΙ ΠΡΟΣΒΛΗΤΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ

Παρακαλώ το σχόλιό σας να είναι σχετικό με την παραπάνω ανάρτηση.
Γενικές απορίες μόνο στη σελίδα μας στο facebook. http://www.facebook.com/MysteriesSelides

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...
 
  ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΠΛΑΚΙΔΙΩΝ

http://mastorakiaonline.blogspot.gr/2013/08/blog-post_20.html
  devicedoctors