Η Μεγάλη Ελλάδα

Tweet

H ονομασία Μεγάλη Ελλάδα, είχε δοθεί κατά τον 6ο αιώνα π.Χ. στις ελληνικές πόλεις που βρίσκονταν κατά μήκος των παραλίων της Νότιας Ιταλίας. Στη συνέχεια, όμως, από τον 1ο π.Χ. αιώνα, ο όρος περιελάμβανε και τη Σικελία, περικλείοντας έτσι όλο το τμήμα της Ιταλίας, στο οποίο είχαν εγκατασταθεί Έλληνες. Οι κάτοικοι της ήταν γνωστοί στην Ελλάδα ως Ιταλιώτες και Σικελιώτες αντίστοιχα, ενώ οι Ρωμαίοι χρησιμοποιούσαν τον όρο Γραικοί. Ο χαρακτηρισμός «Μεγάλη» δεν προσδιορίζει τόσο την γεωγραφική έκταση, όσο το μέγεθος της αναγνώρισης που έδειχνε ο αρχαίος κόσμος αφενός στον πολιτισμό που ανέπτυξαν οι φιλόσοφοι, οι καλλιτέχνες, οι επιστήμονες στα ελληνικά κέντρα και αφετέρου στην οικονομική και πολιτική ισχύ που κατάφεραν να αποκτήσουν.

Γιγάντιος Τελαμώνας (από το ναό του Ολυμπίου Διός)
 

Στον Κρότωνα ανέπτυξε τη φιλοσοφική του σκέψη ο Πυθαγόρας, η οποία διαδόθηκε γρήγορα στις γειτονικές πόλεις και από εκεί στην κυρίως Ελλάδα. Κατόπιν, τη σκυτάλη πήρε η Ελέα που ανέδειξε δύο από τους πιο σημαντικούς στοχαστές της αρχαιότητας τον Παρμενίδη και τον Ζήνωνα, οι οποίοι δημιούργησαν την ελεατική σχολή. Στην Σικελία εμφανίστηκαν τον 5ο αιώνα π.Χ ο Εμπεδοκλής από τον Ακραγάντα, ο οποίος εκτός από φιλόσοφος ήταν και γιατρός, μηχανικός, ποιητής και ρήτορας και ο Γοργίας από τους Λεοντίνους που δίδαξε την ρητορική τέχνη σε πολλές ελληνικές πόλεις, μεταξύ των οποίων και στην Αθήνα.

Ο ναός της Ομόνοιας

Η Σικελία ήταν η πατρίδα του μεγάλου λυρικού ποιητή του Στησίχορου, ενώ άξιος συνεχιστής του ήταν ο Ιβυκος από το Ρήγιο της Κάτω Ιταλίας. Στο θέατρο άνθησε η τέχνη του Επίχαρμου, του σημαντικότερου εκπροσώπου της σικελικής κωμωδίας, ο οποίος έζησε στην αυλή του τυράννου των Συρακουσών Ιέρωνα, όπου γνώρισε τους ποιητές Πίνδαρο, Συμωνίδη και Βακχυλίδη. Σημαντικές προσωπικότητες των γραμμάτων και των τεχνών ήταν οι Συρακούσιοι Σώφρονας, Θεόκριτος, Φιλήμων, Μόσχος, ο Αρχέστρατος από τη Γέλα, ο Λεωνίδας και ο Ρίτων από τον Τάραντα κ.α. Από τις Συρακούσες ήταν ακόμη ένας από τους μεγαλύτερους Ελληνες επιστήμονες, ο μαθηματικός και μηχανικός Αρχιμήδης. Η Μεγάλη Ελλάδα αποτέλεσε γόνιμο έδαφος για τη φιλοσοφία, τις τέχνες, τα μαθηματικά, τις επιστήμες που εξαπλώθηκαν σε όλη τη Μεσόγειο και αποτελούν τις ρίζες του δυτικού πολιτισμού.

Η Μεγάλη Ελλάδα (Μεγάλη Ελλάς, Magna Graecia) ήταν η επικράτεια των διαφόρων αρχαίων Ελληνικών αποικιών στην Σικελία και νότια Ιταλία.Αποικίες ιδρύθηκαν και στη Κάτω Ιταλία και στη Σικελία Αυτές ανήκουν στο δεύτερο αποικισμό.

Στις αποικίες υπήρχαν πολιτικές διαμάχες που βοήθησαν στη γέννηση της ρητορικής, η οποία, κατόπιν, από τους σοφιστές μεταφέρθηκε στην κυρίως Ελλάδα. Εκτός απ' αυτήν καλλιεργήθηκαν η φιλοσοφία, τα μαθηματικά και η πολιτική επιστήμη. Οι φιλοσοφικές σχολές του Πυθαγόρα και του Ξενοφάνη του Κολοφωνίου, είχαν πολλούς μαθητές. Ακόμη άνθισαν οι τέχνες, στις οποίες επικράτησε ο δωρικός ρυθμός με τον όγκο και την πολυτέλεια του κολοσσιαίου.

Οι κυριότερες αποικίες της Κάτω Ιταλίας ήταν η Κύμη, η Σύβαρις, ο Κρότων και ο Τάρας. Η Κύμη ήταν η πρώτη αποικία και αντιμετώπισε το διαρκή κίνδυνο των βαρβάρων Τυρρηνών. Αργότερα ήλθε σε επαφή μαζί τους και με τους Λατίνους και τους δίδαξε πολλά. Ο Κρότων, άλλη αποικία, διατήρησε το χαρακτήρα των Αχαιών. Έγινε πολύ πλούσια πόλη, αλλά δεν παρασύρθηκε από τη χλιδή. Πολλοί Κροτωνιάτες διακρίθηκαν στους Ολυμπιακούς αγώνες. Ονομαστός Ολυμπιονίκης ήταν ο Μίλων ο Κροτωνιάτης. Άλλη αποικία ήταν ο Τάρας. Η εργατικότητα των κατοίκων του τον έκανε πλούσιο και ισχυρό. Ονομαστά ήταν τα υφαντουργεία του.

Αλλά η πλουσιότερη αποικία της Κάτω Ιταλίας ήταν η Σύβαρις. Το έδαφός της ήταν καταπληκτικά γόνιμο και απέκτησε πολύ γρήγορα πλούτο και δύναμη. Δυστυχώς όμως η χλιδή παρέσυρε τους κατοίκους της και πήραν κακό όνομα ανάμεσα στους άλλους Έλληνες. Αργότερα ήρθαν σε ρήξη με τους Κροτωνιάτες, υπέκυψαν, και η πόλη τους πυρπολήθηκε.

Στη Σικελία οι σπουδαιότερες αποικίες ήταν οι Συρακούσες, η Σελινούς, η Γέλα και ο Ακράγας. Οι Συρακούσες έγιναν η πλουσιότερη πόλη του νησιού. Ανέπτυξαν τρομερά το εμπόριο, τη βιομηχανία, τη ναυτιλία και τις τέχνες. Οι ναυτικοί της διέσχιζαν όλη τη Μεσόγειο. Ήταν ονομαστή πόλη για τους ναούς της, τα θέατρά της και τα γυμναστήρια. Επίσης τα νομίσματά της είχαν θαυμάσιες παραστάσεις. Το πολίτευμά της ήταν τυραννία και ονομαστότεροι τύραννοι ήταν ο Γέλωνας και ο Ιέρωνας.

Η Σελινούς είχε διπλό λιμάνι, διπλή ακρόπολη και ένα από τα πιο θαυμάσια αποχετευτικά συστήματα. Η πιο μεγάλη οικονομική της ακμή ήταν γύρω στον 5ο αιώνα π.Χ. Άλλη πόλη-αποικία ήταν η Γέλα. Αναπτύχθηκε πολύ γρήγορα με τη γεωργία της. Ο Ακράγας είχε μεγάλη καλλιέργεια αμπελιών και ελιάς. Ακόμη και η Καρχηδόνα έπαιρνε κρασί και λάδι από τον Ακράγαντα. Κατάληξε να γίνει η ισχυρότερη πόλη μετά τις Συρακούσες.

Κύριες πόλεις

* Σικελία

• Συρακούσες: πόλη της νοτιοανατολικής Σικελίας. Ιδρύθηκε από τους Κορινθίους το 734 π.Χ.
  
• Μεσσήνη ή Ζάγκλη (σημερινή Messina): αποικία των Χαλκιδαίων.
  
• Μύλοι (σημερινό Milazzo)
  
• Λιπάρα: αποικία της Κνίδου (σημερινό νησάκι Lipari)
  
• Πάνορμον (σημερινό Palermo)
  
• Άκις (σημερινό Acireale)
  
• Μινωική Ηράκλεια
  
• Αίγεστα ή Έγεστα
  
• Τίνδαρις
  
• Άκραγας (σημερινό Agrigento)
  
• Νάξος: αποικία των Χαλκιδαίων: ιδρύθηκε το 757 π.Χ. (σημερινή Giardini Naxos)
  
• Ταορμίνιον: αποικία των κατοίκων της Νάξου Σικελίας (σημερινή Taormina)
  
• Μέγαρα Υβλαία: αποικία των Μεγαρέων στην ανατολική ακτή της Σικελίας. Ίδρυση το 734 π.Χ.
  
• Λεοντίνοι: αποικία των Χαλκιδαίων ή των κατοίκων της Νάξου Σικελίας τον 8ο αιώνα π.Χ. (σημερινό Lentini)
  
• Κατάνη: Ιδρύθηκε από τους Ναξιώτες Σικελίας τον 8ο αιώνα π.Χ. (σημερινή Catania)
  
• Γέλα: Ιδρύθηκε από αποίκους της Ρόδου και Κρήτης το 675 π.Χ. (σημερινή Gela)
  
• Καμαρίνα: αποικία των Συρακουσών (σημερινή Camarina)
  
• Άκραι: αποικία των Χαλκιδαίων. (σημερινό Palazzolo Acreide)
  
• Ημέρα: αποικία της Μεσσήνης (σημερινή Imera)
  
• Σέλινους: αποικία των Μεγάρων Υβλαίων
  
• Κάσμεναι: αποικία των Συρακουσών
  Ύβλα
  

-----

• Ύβλα

* Καλαβρία

• Ρήγιον (σημερινή Reggio Calabria): αποικία των Χαλκιδαίων.
  
• Επιζεφύριοι Λοκροί (σημερινή Locri)
  
• Κρότωνας (σημερινò Crotone)
  
• Σύβαρις (σημερινό Sibari)
  
• Μέδμα: αποικία των Επιζεφύριων Λοκρών (σημερινό Rosarno)
  
• Σκυλλάκιον (σημερινό Squillace)
  
• Ιππόνιον (σημερινή Vibo Valentia)
  
• Βους (σημερινή Bova)
  
• Κάυλον (σημερινό Monasterace marina)
  
• Μέταυρος: αποικία της Μεσσήνης και του Ρήγιου (σημερινό Gioia Tauro)
  
• Κρίμισα (σημερινό Cirò)
  
• Λάος (σημερινή Mercelina)
  
• Τέρινα (σημερινή Sant' Eufemia)
  
• Ιέραξ (σημερινό Gerace)
  
  
  

* Απουλία

• Βάρις (σημερινό Bari)
  
• Βρινδίσιον (σημερινό Brindisi)
  
• Τάρας ή Τάραντας (σημερινό Taranto) αποικία των Σπαρτιατών
  
• Μεταπόντιο (σημερινό Metaponto)
  
• Καλλίπολις (σημερινή Gallipoli)
  
• Κανύσιον
  
• Υδρούς
  
  
  

* Καμπάνια

• Νεάπολις ή Παρθενόπη (σημερινή Νάπολη)
  
• Ελέα (σημερινή Velia)
  
• Ποσειδωνία: αποικία των Συβαριέων (σημερινό Capaccio-Paestum)
  
• Kύμη: αποικία των Χαλκιδαίων (σημερινή Cuma)
  
• Πύχουντας: αποικία της Μεσσήνης (σημερινό Policastro Bussentino)
  
• Πιθαικούσσαι: αποικία των Χαλκιδαίων και της Ερέτριας (σημερινό νησάκι Ischia)
  
  
  

* Λουκάνια

• Μεταπόντιον (σημερινό Metaponto)
  
• Σύρις (σημερινή Nova Siri)
  
• Ηράκλεια (σημερινό Policoro)
  
• Πιστοικός (σημερινό Pisticci)
  
• Τροίλια ή Οβελάνον (σημερινή Ferrandina)
  
  
  

* Υπόλοιπη Ιταλία

• Ανκών αποικία των Συρακουσών (σημερινή Ancona)
  
• Άδρια (σημερινή Adria)

Share