Η Αθήνα της προϊστορίας (5000-1500 π.Χ.)

Tweet

Η Αθήνα βρίσκεται σε μια μοναδική γεωγραφική θέση, αν και δεν είναι ιδιαίτερα ευνοημένη από την φύση. Η Ακρόπολη και οι γύρω της μικροί λόφοι βρίσκονται στο κέντρο μιας μικρής πεδιάδας, του Λεκανοπέδιου, η οποία περιβάλλεται από βουνά που ανάμεσά τους αφήνουν διόδους προς τα βόρεια και τα δυτικά, ενώ προς τα νότια υπάρχει η θάλασσα, ο Σαρωνικός Κόλπος. Η Ακρόπολη έχει το φυσικό προνόμιο να διαθέτει φυσικές πηγές πόσιμου και καθαρού νερού και είναι η ίδια ένα ιδανικό φυσικό φρούριο. Τα βουνά γύρω- γύρω, ο Υμηττός στα ανατολικά και νότια, η Πεντέλη στα βορειοανατολικά, η υψηλότερη Πάρνηθα στα βόρεια και το Αιγάλεω στα δυτικά περιφρουρούν την σχετική απομόνωση της Αθήνας και ολόκληρης της Αττικής και αφήνουν μόνη διέξοδο επικοινωνίας τη θάλασσα. Επίσης προσφέρουν πολλά αγαθά, όπως πολύ καλής ποιότητας μάρμαρο, δέντρα για οικοδόμηση, μέλι και άλλα προϊόντα της άγριας φύσης και συμβάλλουν στην δημιουργία 3-4 χειμάρρων με συνεχή, αν και όχι σταθερή, ροή νερού όλο το χρόνο. Οι σημαντικότεροι και πιο γνωστοί χείμαρροι είναι ο Κηφισός και ο Ιλισός, αλλά αναφέρονται και οι λιγότερο σημαντικοί Ηριδανός και Κυκλόβορος.
Συνεπώς πολύ νωρίς, αποδεδειγμένα από την 5η π.Χ. χιλιετία, ήρθε η εγκατάσταση του ανθρώπου στην περιοχή της σημερινής πόλης και της Αττικής. Τα ίχνη των πρώτων εγκαταστάσεων έχουν βρεθεί πάνω στην Ακρόπολη και γύρω της. Η νεολιθική εγκατάσταση στην Ακρόπολη είναι μια από τις πολλές παρόμοιες της Αττικής, όπως στην Ραφήνα, στον Μαραθώνα, στα Σπάτα, στο Θορικό, στην Βραυρώνα και αλλού. Παρομοίως, και στην επόμενη ιστορική περίοδο της εποχής του Χαλκού συνεχίζεται η κατοίκηση τόσο της Ακρόπολης, όσο και των περιοχών γύρω της. Οι κάτοικοι αυτών των εποχών θεωρείται πως δεν είναι ελληνόφωνοι και αναφέρονται συλλήβδην με το μυθολογικό όνομα Πελασγοί. Στις αρχές της δεύτερης χιλιετίας π.Χ. εμφανίζονται στην περιοχή και εγκαθίστανται τα πρώτα ελληνόφωνα φύλα. Πρόκειται για αυτούς που στους μετέπειτα ιστορικούς χρόνους γνωρίζουμε ως Ίωνες, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν μάλλον σχετικά ειρηνικά στην περιοχή και συγχωνεύτηκαν με τους προηγούμενους κάτοικους που η τοπικές παραδόσεις αποκαλούν Πελασγούς.
Κατάλοιπα της γλώσσας αυτών των παλιών μη ελληνοφώνων κατοίκων της περιοχής έχουμε σε πολλά τοπωνύμια της Αττικής και σε αρκετές άλλες λέξεις. Τα ονόματα Κηφισσός, Ιλισσός, Λυκαβηττός, Αρδηττός και Υμηττός με την χαρακτηριστική κατάληξη -ττος, ή -σσος θεωρούνται προελληνικής προέλευσης, όπως και οι λέξεις «μέλι» και «μέλισσα», «θάλασσα» και «ειρήνη», καθώς επίσης και το ίδιο το όνομα της πόλης που η προέλευση δεν είναι εξακριβωμένη, πάντως είναι μη ελληνικής ετυμολογίας.
Αρχαιολογικά ευρήματα αυτών των ιστορικών περιόδων μπορεί ο επισκέπτης της Αθήνας να δει στα μουσεία της πόλης, κυρίως στο Εθνικό Αρχαιολογικό της Αθήνας, στα Αρχαιολογικά Μουσεία του Πειραιά, της Ελευσίνας, της Βραυρώνας, καθώς επίσης και στα πολύ σημαντικά για την παλιότερη ιστορία της πόλης μουσεία, δηλαδή της Αρχαίας Αγοράς, της πόλης των Αθηνών στην πλατεία Κλαυθμώνος και φυσικά στο νέο Μουσείο της Ακρόπολης που εγκαινιάστηκε τον Ιούνιο του 2009.

Share